Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Łowiczu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2018 roku

Sąd Rejonowy w Łowiczu w Wydziale III Rodzinnym i Nieletnich

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Honorata Wójcik

Protokolant: st. sekr. sąd. Barbara Salamondra

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 października 2018 roku

sprawy z powództwa małoletnich S. U., W. U. (1) i Ż. U. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową I. U.

przeciwko R. U.

o podwyższenie alimentów

1.  podwyższa alimenty płatne od R. U. na rzecz jego małoletnich dzieci Ż. U. ur. (...) i S. U. ur. (...) roku z kwot po 300 (trzysta) złotych miesięcznie oraz na rzecz małoletniej W. U. (1) ur. (...) z kwoty po 200 (dwieście) złotych miesięcznie ustalonych ostatnio wyrokiem Sądu Okręgowego w Płocku w sprawie IC 1439/11 do kwot po 500 (pięćset) złotych miesięcznie na rzecz każdego z nich płatne z góry do dnia 15-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki dzieci I. U. poczynając od dnia 10.08.2018 roku,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nie obciąża pozwanego kosztami postępowania, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,

4.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 116/18

UZASADNIENIE

Powodowie S. U., Ż. U., W. U. (2) reprezentowane przez przedstawicielkę ustawową - matkę I. U. w pozwie z dnia 6 sierpnia 2018 roku wnieśli o podwyższenie alimentów od pozwanego R. U., w przypadku S. i Ż. U. z kwoty po 300 zł do kwoty po 600 zł miesięcznie, zaś w przypadku W. U. z kwoty po 200 zł do kwoty po 600 zł miesięcznie, począwszy od dnia złożenia pozwu.

W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że ostatnio alimenty od pozwanego na rzecz powodów zostały ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 22 grudnia 2011 roku, a od tego czasu sytuacja materialna i finansowa powodów i ich matki uległy zmianie. Obecnie każdy z małoletnich powodów rozpoczął edukację szkolną, podczas gdy przez 7 laty przebywali pod opieką matki. W. U. (2) jest pod stałą opieką otolaryngologa w (...) Mowy i Słuchu w N. ze względu na duży niedosłuch. Alimenty zasądzone na rzecz małoletnich powód nie wystarczają na zaspokajanie ich usprawiedliwionych potrzeb, które są coraz większe. Natomiast pozwany nie utrzymuje kontaktów z dziećmi, nie uczestniczy w ich życiu. Alimenty wypłacane są przez fundusz alimentacyjny.

(pozew – k. 2 - 3)

W odpowiedzi na pozew z dnia 10 października 2018 roku pozwany R. U. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Podniósł, iż przedstawicielka dysponuje dochodami z pomocy społecznej, w łącznej kwocie ponad 5.100 zł, zatem jest w stanie zapewnić wszystkich potrzeby małoletnich powodów. Podkreślił, że nie ma wykształcenia, nie ma w pobliżu jego miejsca zamieszkania możliwości znalezienia stałej pracy. Utrzymuje się z pracy dorywczej w gospodarstwa rolnych. Prowadzi wspólne gospodarstwo z konkubiną i jej dwojgiem dzieci. Nie posiada majątku, mieszka w domu po rodzicach zajętym przez komornika.

(odpowiedź na pozew – k. 16-18)

Powyższe stanowiska zostały rozwinięte i podtrzymane przez obie strony w dalszym toku postępowania, na rozprawie przed Sądem w dniu 10 października 2018 roku (protokół z rozprawy – k. 20).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie W. U. (2), urodzona dnia (...), Ż. U. urodzona (...) i S. U., urodzony dnia (...), są dziećmi I. U. i R. U.. Rodzicie powodów są po rozwodzie, nie mieszkają razem.

(okoliczności bezsporne, dowód: odpis skrócony aktów urodzenia k. – 11-14)

Ostatnio alimenty od pozwanego R. U. na rzecz powodów ustalił Sąd Okręgowy w Płocku, I Wydział Cywilny w sprawie I C 1439/11 w wyroku z dnia 22 grudnia 2011 roku w wysokości 300 zł miesięcznie na rzecz S. U. i Ż. U. oraz po 200 zł miesięcznie na rzecz W. U., łącznie 800 zł miesięcznie, przy czym ustalił, że alimenty będą płatne do rąk matki dzieci I. U. z góry do dnia 15 –tego każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności, którejkolwiek z rat.

(dowód: odpis wyroku w sprawie I C 1439/11 – k. 63-64 z załączonych akt o sygn. I C 1439/11 )

Kiedy sąd okręgowy orzekał o wysokości alimentów zasądzonych od pozwanego na rzecz małoletnich powodów S. miał 5 lat, Ż. miała 4 lata a W. miała 2 lata. S. rozpoczął edukację w klasie zerowej. Małoletnie powódki nie były objęte opieką przedszkolną, pozostawały pod bezpośrednią opieką matki. Miesięczny koszt utrzymania małoletniego S. wynosił 600 zł, na kwotę tę składały się następujące pozycje: 250 zł – wyżywienie, 200 zł – odzież, 50 zł – przybory szkolne, 50 zł – środki chemiczne, 50 zł – koszty utrzymania mieszkania. Miesięczny koszt utrzymania małoletniej Ż. wynosił 500 zł, na kwotę tę składały się następujące pozycje: 200 zł – wyżywienie, 200 zł – odzież, 50 zł – środki chemiczne, 50 zł – koszty utrzymania mieszkania. Miesięczny koszt utrzymania małoletniej W. wynosił 400 zł, na kwotę tę składały się następujące pozycje: 150 zł – wyżywienie, 100 zł – odzież, 50 zł – środki chemiczne, 50 zł – koszty utrzymania mieszkania, 50 zł – leki. Łącznie była to kwota 1.500 zł miesięcznie.

Wówczas to przedstawicielka ustawowa małoletnich, miała 23 lata, wykształcenie podstawowe. Utrzymywała się z alimentów na rzecz dzieci, wypłacanych z funduszu alimentacyjnego w wysokości 800 zł. Otrzymywała ponadto zasiłek okresowy, w kwocie średnio 500 zł, zasiłek rodzinny w wysokości 307 zł. Nie pracowała, gdyż zajmowała się córkami.

Pozwany miał wówczas 31 lat, wykształcenie podstawowe, był osadzony w zakładzie karnym. Przed osadzeniem utrzymywał się z uprawy gospodarstwa rolnego o pow. 5,60 ha. Gospodarstwo rolne sprzedał za cenę 18.000 zł za 1 ha. Z uzyskanych pieniędzy spłacił kredyt i brata.

(dowód: dokumenty z załączonych akt o sygn. I C 1439/11 )

Obecnie S. U. ma 12 lat, jest uczniem VI klasy Szkoły Podstawowej w K.. Ż. U. ma 11 lat i jest uczennicą V klasy Szkoły Podstawowej w K.. W. U. (2) ma 9 lat, jest uczennicą III klasy Szkoły Podstawowej w K.. Miesięczny koszt utrzymania każdego z powodów wynosi około 1.000 złotych i składa się z następujących pozycji: 500 zł – wyżywienie, 200 zł – odzież i obuwie, 50 zł – środki czystości, 150 zł – koszty utrzymania domu, 30 zł – leki, 70 zł – koszty edukacyjne (wycieczki, składki, pomoce naukowe). Koszt utrzymania małoletniej W. jest wyższy w zakresie kosztów leczenia specjalistycznego, natomiast niższy w zakresie wydatków na odzież i obuwie oraz kosztów edukacyjnych. Małoletnia W. choruje przewlekle na zapalenie ucha środkowego i jest pod opieką ośrodka leczniczego w K.. Korzysta z odpłatnych wizyt specjalistycznych, koszt jednej wynosi 300 zł.

(dowód: zeznania przedstawicielki ustawowej e-protokół z dnia 10.10.2018 r. czas: 00:04:09 – k. 20, 20v, zaświadczenie lekarskie – k. 4)

I. U. ma 30 lat, jest bez zawodu, nie pracuje. Ma czworo dzieci. Poza powodami ma jeszcze jedną córkę, najmłodszą, której ojciec nie żyje. Małoletnia nie otrzymuje renty po ojcu. Przedstawicielka ustawowa mieszka w domu najmłodszej córki, który odziedziczyła po ojcu. Małoletnia chodzi do przedszkola. I. U. uprawia truskawki na 30 arach ziemi przy domu. Pracuje dorywczo na wsi. Ma partnera, z którym nie mieszka i nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego.

Ponosi koszty utrzymania domu w wysokości około 750 zł miesięcznie, w tym gaz, śmieci, woda, energia elektryczna, opał, media. Otrzymuje świadczenia z pomocy społecznej w następujących kwota: 850 zł – zasiłek rodzinny, 2.000 zł – świadczenie 500+, dodatek za samotne wychowywanie dzieci. Ponadto dysponuje alimentami w kwocie 800 zł miesięcznie na małoletnich powodów wypłacanych przez fundusz alimentacyjny. Otrzymuje również zasiłki celowe. Otrzymała świadczenie 300+ w związku z rozpoczęciem roku szkolnego na każde z dzieci w wysokości 1.200 zł.

( dowód: zeznania przedstawicielki ustawowej e-protokół z dnia 10.10.2018 r. czas: 00:04:09 – k. 20, 20v)

R. U. ma aktualnie 38 lat, jest bez zawodu. Pracuje dorywczo w rolnictwie. Otrzymuje wynagrodzenie 10 zł za godzinę pracy z wyżywienie w postaci obiadu. Jest zarejestrowany w urzędzie pracy, ale nie ma prawa jazdy i nie może znaleźć stałego zatrudnienia. Mieszka od 3 miesięcy w domu konkubiny. Poza powodami nie ma nikogo na utrzymaniu. Miesięczny koszt utrzymania pozwanego wynosi około 900 zł. Wpłaca 100 – 120 zł do komornika tytułem zaległych alimentów. Dług alimentacyjny pozwanego wynosi około 70.000 zł. Pozwany jest właścicielem siedliska (dom, obora i działa 40 arów). Działkę wydzierżawił szwagrowi, gdyż nie posiada ciągnika. Pozwany utrzymuje sporadyczny kontakt z dziećmi, co kilka miesięcy.

(dowód: zeznania pozwanego e-protokół z dnia 10.10.2018 r. czas: 00:13:03 – k. 20v )

Sąd uznał za wiarygodny zebrany w sprawie materiał dowodowy i oparł się na nim, dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Nie budzą wątpliwości Sądu co do wiarygodności dowody z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony
i potwierdzają przedstawiane przez nie fakty. W całości za wiarygodne Sąd ocenił zeznania przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów oraz pozwanego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione w części, to jest w zakresie żądania podwyższenia alimentów płatnych od pozwanego R. U. na rzecz jego małoletnich dzieci z kwoty odpowiednio po 300 złotych i po 200 złotych miesięcznie do kwot po 500 złotych miesięcznie na rzecz każdego z powodów, łącznie z kwoty 800 złotych do kwoty 1.500 złotych miesięcznie, zatem w pozostałej części, to jest łącznie 300 złotych miesięcznie – zostało oddalone.

W myśl art. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumieć natomiast należy zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Zgodnie bowiem z treścią art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, a wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 k.r.o.).

Zakres potrzeb dziecka, których zaspokajanie jest obowiązkiem rodziców, ustanawia przepis art. 96 k.r.o. W związku z powyższym, rodzice zobowiązani są zapewnić dzieciom, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, zaspokojenie potrzeb w zakresie wyżywienia, odzieży, środków higieny oraz leczenia. Należy podkreślić, iż rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. We wszelkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek utrzymania dziecka, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi
i majątkowymi.

W niniejszej sprawie Sąd doszedł do wniosku, iż zasadnym jest podwyższenie alimentów płatnych od pozwanego R. U. na rzecz jego dzieci: S. U. z kwoty po 300 złotych miesięcznie do kwoty po 500 złotych miesięcznie, Ż. U. z kwoty po 300 złotych miesięcznie do kwoty po 500 złotych miesięcznie oraz W. U. z kwoty po 200 złotych miesięcznie do kwoty po 500 złotych miesięcznie. Potrzeby powodów, którzy są w takim wieku, że nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, nie osiągają same żadnych dochodów, nie mają własnego majątku, z upływem czasu rosną. W literaturze podkreśla się, iż z biegiem lat, a zwłaszcza wskutek dorastania dziecka zwiększają się jego potrzeby i tym samym osoby zobowiązane do jego alimentacji powinny zwiększyć swój wysiłek dla zaspokojenia tych potrzeb (T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2005, s. 277).

Od chwili, kiedy ostatnio była ustalona wysokość alimentów od pozwanego na rzecz powodów, to jest od momentu wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Płocku upłynęło około 7 lat. Od tamtej pory uległa zmianie nie tylko sytuacja powodów, ale również zmieniła się sytuacja jego matki oraz ojca - pozwanego.

S. ma już 12 lat, Ż. ma lat 11, a W. – 9 lat. Każde z dzieci rozpoczęło już edukację na poziomie szkoły podstawowej, podczas gdy przed 7 laty tylko małoletni S. rozpoczął edukację przedszkolną, natomiast Ż. i W. pozostawały pod opieką przedstawicielki ustawowej. Małoletnia W. ma problemy zdrowotne, wymaga stałego leczenia w związku z przewlekłym zapaleniem ucha środkowego. Ubytek słuchu posiada także małoletni S.. Pozwany nie kwestionował kosztów utrzymania dzieci. Nie budzi wątpliwości Sądu, iż pobyt w szpitalu (...) wiąże się z ponoszeniem dodatkowych kosztów utrzymania jej tam. Nie ulega też wątpliwości, że leczenie także specjalistyczne jest dostępne w ramach NFZ, natomiast przedstawicielka ustawowa w miarę posiadanych środków korzysta ze specjalistycznych, odpłatnych wizyt lekarskich.

Przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów nie przedstawiła wygórowanych kosztów utrzymał małoletnich dzieci. Wyszczególniła wyłącznie podstawowe potrzeby, które określiła na kwotę około 1.000 zł w przypadku każdego z powodów. Ponadto zażądała od pozwanego, aby pokrywała połowę tych kosztów, podczas gdy ona pokrywa drugą połowę, a ponadto sprawuje bezpośrednią opiekę i otacza troską dzieci, wypełniając codzienne obowiązki związane z wychowaniem i pielęgnacją trojga dzieci. Przygotowuje do szkoły, odrabia z nimi lekcje, chodzi na wywiadówki, opiekuje się w chorobie, przebywa w szpitalu, jeździ na wizyty kontrolne. Jej wkład pracy jest przeliczalny na pieniądze i stanowi formę alimentowania dzieci.

Jeżeli zaś chodzi o kwestię korzystania przez przedstawicielkę ustawową małoletnich powód z pomocy społecznej to należy ją ocenić, jako tym bardziej uzasadniający trudną sytuację finansową i brak zaspokojenia podstawowych potrzeb.

Sytuacja pozwanego od dnia wyroku ostatniego wyroku Sądu Rejonowego w Łowiczu również uległa istotniej zmianie. Wówczas pozwany przebywał w zakładzie karnym i nie osiągał żadnych dochodów. Sprzedał gospodarstwo rolne a za uzyskane w ten sposób pieniądze spłacił długi. Obecnie podobnie jak przedstawicielka ustawowa pozwany ma dom z siedliskiej i działką o pow. 40 arów. Jednak R. U. nie przykłada należytej staranności do wykorzystywania posiadanej nieruchomości. Nie uprawia ziemi, w przeciwieństwie od przedstawicielki ustawowej. I. U. uprawia na 30 arach truskawki, dzięki czemu zyskuje dodatkowe dochody, które może przeznaczyć na utrzymanie dzieci. Pozwany nie podejmował starań o uzyskanie kwalifikacji zawodowych za pośrednictwem urzędu pracy, np. w zakresie uprawnień na wózki widłowe. Nie interesował się poszukiwaniem pracy na etacie, no. W magazynach w T. czy S., do których pracodawcy oferują dowóz. Pozwany ma dług alimentacyjny w wysokości 70.000 zł, na poczet którego wpłaca 100 – 120 zł miesięcznie.

Zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że istniejące warunki społeczno - gospodarcze i żadne ważne przyczyny nie stoją na przeszkodzie, by pozwany, wykorzystując swoje siły i umiejętności, zaspokajał częściowo potrzeby powodów, łożąc na ich utrzymanie kwoty po 500 złotych miesięcznie. R. U. jest 38-letnim, czynnym zawodowo, zdolnym do pracy mężczyzną i powinien przyjąć na siebie w należytym stopniu odpowiedzialność za los swoich dzieci, których potrzeby zostały określone na podstawowych, nie wygórowanym w żadnej mierze poziomie, nawet biorąc pod uwagę szczególne potrzeby zdrowotne W. U.. Biorąc pod uwagę zarówno dotychczasowe doświadczenie pozwanego, jego stan zdrowia, posiadany majątek ma on możliwości zaspokajania potrzeb powodów w zakreślonej przez Sąd wysokości.

Godzi się zauważyć, że Sąd, orzekając o wysokości świadczeń alimentacyjnych, bierze pod uwagę nie tylko dochody realnie osiągane przez zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych, ale także jego potencjalne możliwości zarobkowe i majątkowe, to jest dochody i majątek, jakie zobowiązany mógłby osiągnąć przy pełnym wykorzystaniu swoich kwalifikacji zawodowych, wykształcenia, doświadczenia zawodowego, uwzględniając stan zdrowia i wiek zobowiązanego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42). Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności jego zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno - gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1975 r., III CRN 48/75, LEX nr 7702; orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1959 r., sygn. III CR 212/58, OSPiKA 1960, nr 2, poz. 41). W ocenie Sądu wyżej wymieniony kwoty są adekwatne do usprawiedliwionych potrzeb powódek, a jednocześnie nie przekraczają możliwości finansowych pozwanego.

Alimenty podwyższono poczynając od dnia 10 sierpnia 2018 roku, to jest od daty doręczenia odpisu pozwu pozwanemu, uznając, iż wówczas pozwany został wezwany do niezwłocznego spełnienia świadczenia na podstawie art. 455 k.c. Z chwilą doręczenia odpisu pozwu na pozwanym, jako dłużniku, zaczął ciążyć obowiązek niezwłocznego spełnienia świadczenia – płacenia podwyższonych alimentów. Strona powodowa nie wskazała żadnych okoliczności uzasadniających podwyższenie alimentów z datą wsteczną.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., to jest nie obciążył pozwanego kosztami postępowania, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie, na mocy którego podwyższono alimenty. Rygor natychmiastowej wykonalności jest bowiem nadawany z urzędu bez żadnych ograniczeń
w zakresie rat alimentacyjnych płatnych po dniu wniesienia powództwa do sądu.